Τα καλύτερα κανάτια είναι τα Αιγινίτικα

Η Αίγινα φημίζεται για πολλά, κυρίως για το μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου, τα φιστίκια και.... τα κανάτια!

Για ‘μένα που δεν εργάζομαι στο νησί για να εξαρτώμαι οικονομικά από αυτό, με αναπαύει εγωϊστικά το να μην γνωρίζουν πολλοί τις χάρες της. Είναι όμορφη, δροσερή, ακόμα ξέγνοιαστη, πευκόφυτη από την μια, γεμάτη φιστικιές (ευτυχώς) ή μόνο πέτρες και βράχια από την άλλη. Με τα νεοκλασικά της στη χώρα, την μεσαιωνική πόλη, τα μοναστήρια της, τις υπέροχες θάλασσες της, το φαλακρό ενεργό ηφαίστειο της, τα ψαροχώρια , τα καλά κρυμμένα μαγευτικά ορεινά χωριουδάκια, τα ξωκλήσια, την ιστορία της.... Απολαμβάνω κάθε μέρος της , κάθε πεζούλα, κάθε αμμουδιά, μα και κάθε λιχουδιά της. Αποφεύγω τις προσωπικές αναμνήσεις και τρέχω στο παρόν χωρίζοντας το σε εποχές.

Καλοκαίρι...
δεν έχει να ζηλέψει τίποτα και από κανέναν. Αμμουδιά θες; Βράχια; Βαθιά μα καταπράσινα νερά; απόμερες ακρογιαλιές και μέρη για ψαροντούφεκο; Διαλέγεις και παίρνεις. Όλα είναι κοντά σου μα και όσο πρέπει μακριά σου. Θες βουνό και θάλασσα; Να μένεις στο πευκόφυτο βουνό και να αγναντεύεις τον Σαρωνικό και το ηλιοβασίλεμα από την βεράντα σου; Τό’χεις! Θες ησυχία; Θες φασαρία; Όπου και αν έχω πάει καλοκαιρινές διακοπές, πάντα οι τελευταίες τουλάχιστον ημέρες είναι αφιερωμένες στην Αίγινα. Για να ολοκληρωθεί τέλεια ο κύκλος.

Με περιπάτους ελάχιστων χιλιομέτρων στα γύρω ξωκλήσια, να ανάψουμε κεράκι προσφορά σε όσους πάσχουν σωματικά και πνευματικά και σε όσους έχουν περισσότερη ανάγκη. Με την ευκαιρία μαζεύουμε και τα πεσμένα ξερά κουκουνάρια για το τζάκι του χειμώνα.

Με «εξερευνήσεις» στα ορεινά του νησιού και τις εγκαταλειμμένες αγροικίες, με πεζοπορίες στην κορφή των βουνιών μέσα από τις δασωμένες τους πλαγιές ή τις ξερές και κακοτράχαλες. Σουλατσάροντας στα δρομάκια της χώρας και ψωνίζοντας από τους ντόπιους παραγωγούς φρέσκα προϊόντα μαζεμένα το ίδιο πρωί από τα μποστάνια τους αλλά και γερεμέζι, φρέσκο γάλα, θυμαρίσιο μέλι...
Πίνοντας καφεδάκι μα ακριβώς πάνω στην θάλασσα χαζεύοντας τη Μονή απέναντι από την Πέρδικα. Απολαμβάνοντας υπέροχες γεύσεις στο Ανίτσαιο, στους Άλωνες, ψηλά στη δασωμένη πλαγιά της Αγια Μαρίνας. Περιδιαβαίνοντας στα κυριολεκτικά στενά σοκάκια της μοναδικής Παχιάς Ράχης....

Το καλοκαίρι διακόπτεται σχεδόν πάντα απότομα , με μια μπόρα. Υπέροχα, ήρθε το φθινόπωρο! Με τα πρωτοβρόχια μια υπέροχη μυρωδιά αναδύεται από τη γη, την κιμιλένια. Αυτή τη γη που το άλλοτε πολύτιμο χώμα της συντηρούσε τις μισές οικογένειες του νησιού. Κάθε σπίτι και ένας φούρνος, κάθε φούρνος και ένα εργαστήριο κανατιών. Αυτό το χώμα που τώρα είναι σαν «καταραμένο» γιατί τίποτα δεν μπορεί να καρποφορήσει πέρα από θυμάρια και κάππαρη. Τα πεύκα μοσχοβολούν καθώς η βροχή τα ξεπλένει, τα καθαρίζει και τα κάνει να μοιάζουν πιο πράσινα από ποτέ! Μια γλυκιά μελαγχολία σε κατακλύζει και είναι αυτή η πιο κατάλληλη στιγμή για να καθίσεις πίσω από το μισάνοιχτο τζάμι και να απολαύσεις ένα ζεστό καφέ χαζεύοντας την βροχή καθώς ο υγρός καιρός σε χτυπά στο πρόσωπο και σε «ξυπνά», σε αναζωογονεί. Η αντιθέτως να βυθιστείς περισσότερο και να χαλαρώσεις με ένα καλό ανάγνωσμα ή και με το γράψιμο ακόμα.

Καιρός να μαζέψουμε τα ξύλα για τον χειμώνα και να στρώσουμε τα κιλίμια. Εδώ, δεν χρειαζόμαστε πολύτιμα χαλιά, εδώ μπαινοβγαίνουμε με τα ξύλα για το τζάκι ανα χείρας. Εδώ απλώνουμε τις αρίδες μας μπροστά στο τζάκι και τρώμε απίστευτες ποσότητες φιστικιών. Εδώ ψήνουμε κρεμμύδια και μανιτάρια, πατάτες και ψωμάκι χωριάτικο. Δεν είναι αυτό το τζάκι για περσικά χαλιά, αλλά για απολαυστικά χειμωνιάτικα πρωινά και χαλαρά μισοφωτισμένα βραδάκια. Για να φιλέψουμε φίλους και καμιά φορά να κοιμηθούμε στρωματσάδα με το λιγοστό φως από τα καρβουνιασμένα ξύλα να μας νανουρίζει.. Κρύο, υγρασία, υπερβολικά καθαρός αέρας, μα η εικόνα σχεδόν ίδια με του φθινοπώρου μόνο που τώρα δεν έχει αίσθηση μελαγχολική αλλά χουχουλιάρικη.

Μακρύς ο χειμώνας, ήσυχο το νησί από τους εποχιακούς παραθεριστές. Ότι πρέπει για ηρεμία και αυτοσυγκέντρωση, υπερβολική ίσως, αλλά Παρασκευή απόγευμα βρέξει-χιονίσει τα καράβια γεμάτα φτάνουν στο νησί. Να ανοίξουν τα σπίτια, να ιδωθούν οι γείτονες, να ηρεμίσουν από την αγχωτική εβδομάδα. Να ανάψουν οι χωριάτικοι φούρνοι να ψήσουν χωριάτικο ψωμάκι και κυριακάτικο ψητό. Να ξεχυθούν στα χωράφια για άγρια χόρτα, ραδίκια, ρόκες, καυκαλήθρες, αγριομάρουλα και ζοχούς. Να πάνε Σαββάτο απόγευμα για ένα ζεστό καφέ και γαλακτομπούρεκο στη χώρα και το βράδυ όπου θέλει η παρέα.

Κυριακή πρωί για προσκύνημα και ευλογία στον Άγιο Νεκτάριο, στην Παναγιά Χρυσολεόντισσα, στον Άγιο Μηνά .. Μέχρι να ζεστάνει ο καιρός και σιγά σιγά να έρθει η άνοιξη.. . να μπουμπουκιάσουν τα δεντράκια, να πρασινίσει η γη, να βγουν τα πρώτα γεννήματα στα χωράφια... να ξεμυτίσουν τα σαλιγκάρια... να ευωδιάσει ο αέρας από τα πολλά αρώματα, να χορτάσουν τα μάτια από τα πολύχρωμα χωράφια, τους λουλουδιαστούς κήπους. Να φορέσουμε κοντομάνικο και καπέλο και να ανεβούμε στα εκκλησάκια, στην παλιά χώρα. Να περιδιαβούμε στα στενά μονοπάτια, να μπούμε στα λίγα όρθια εκκλησάκια, να προσκυνήσουμε και να φανταστούμε τον μεσαίωνα και την τρομερή εποχή του Μπαρμπαρόσα. Όπου τρακόσες εξηνταπέντε εκκλησιές ήταν κάποτε στον μικρό λόφο. Λένε μάλιστα πως είχε και άλλα τόσα σπίτια, κάθε σπίτι είχε και το εκκλησάκι του, κάθε εκκλησάκι με τις πολεμίστρες ακόμη και μέσα στο ιερό, να ρίχνει μια ματιά την ώρα της Θείας λειτουργίας ο παπάς. Μα και με μικρές κρυψώνες για τα παιδιά και τα κειμήλια. Στα μέσα της ανηφοριάς, η επισκοπή όπου λειτούργησε ο Άγιος Διονύσιος. Κάτω από τα λίγα και μοναδικά δεντράκια του λόφου που σκιάζουν την επισκοπή, μπορούμε να δούμε με τα μάτια της φαντασίας μας τους πιστούς να κάθονται ένα γύρω από την εξώπορτα της εκκλησιάς και να ακούν με προσοχή τον Άγιο καθισμένο στο μικρό βραχάκι που τους μιλά για τόσα και τόσα όμορφα πράγματα.
Γυρνώντας αριστερά το κεφάλι, κάτω χαμηλά το μοναστήρι του Άγιου Νεκτάριου και πιο πίσω η νέα μεγάλη εκκλησιά, όπου πολύ μελάνι έχει χυθεί και πολύ περισσότερη γκρίνια έχει ζαλίσει το μυαλό μας για το χτίσιμο της και τα έξοδα της. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία, ας την αφήσουμε για τους περίεργους και ας συνεχίσουμε την ανηφοριά στην κορυφή του λόφου με την εκκλησιά με τα δυο ιερά, τον Άγιο Δημήτριο και τον Άγιο Γεώργιο. Δεν χρειάζεται να αναφέρω την περίοδο των Χριστουγέννων ή του Πάσχα.

Δεν υπάρχει τόπος, μέρος και γωνιά που να μην ομορφαίνει και να ευωδιάζει, πόσο μάλλον η Αίγινα. Ένα νησί που είναι τόσο κοντά αλλά και όσο πρέπει μακριά, με τα δάση του, τα φιστίκια και κάππαρη του, τα παντού φυτρωμένα θυμάρια, τους λίγους εναπομείναντες κεραμοποιούς, τα αμαξάκια με τα άλογα, την όμορφη χώρα με τα νεοκλασικά και τα ορεινά γραφικά χωριά , το μοναδικό , τα αρχαία της μνημεία –την Αφαία, τον ναό του Ελλάνιου Διός στη κορυφή του πιο ψηλού βουνιού, την κολόνα - τις φραγκοσυκιές, τις συκιές και το γερεμέζι που το φτιάχνουν τώρα πια ελάχιστοι.

Και για να μην σας αφήσω ορεξάτους, όσοι πιστοί στις παραδόσεις, στα αγνά προϊόντα και την προσωπική προσπάθεια, έψαξα, ρώτησα και έμαθα από μια γλυκύτατη μοναχή πως το φτιάχνουν αυτό το γκερεμέζι.

Φροντίζουμε για φρέσκο κατσικίσιο γάλα που το πήζουμε λίγο το βραδάκι με δυο κουταλιές έτοιμο γερεμέζι για την ζύμωση ή στην χειρότερη με απλό πλήρες γιαουρτάκι, αυτό στο πήλινο με την πέτσα. Αν είναι καλοκαίρι ρίχνουμε λίγο αλατάκι να μην παραξινίσει. Το πρωί πια, αφού έχει μισοπήξει, το παίρνουμε και το βάζουμε σε ένα σφιχτό τουλπάνι ή πάνινη σακούλα. Το κλείνουμε και το κρεμάμε όξω σε κανά δέντρο. Τα ζουμιά τρέχουν, θα χάσει πολλά. Την άλλη μέρα προσθέτουμε τόσο γιαούρτι όσο να ξαναγεμίσει η σακούλα. Αυτό επαναλαμβάνεται μέχρι η σακούλα να μένει γεμάτη. Δεν χρειάζεται πολύ στον αέρα, 3-4 μέρες. Το προϊόν που θα πάρουμε τέλος θα είναι ένα μαλακό, κρεμώδες τυράκι, σαν την κοπανιστή ένα πράγμα αλλά κατάλευκο. Η γεύση του είναι υπόξινη στην αρχή και γλυκαίνει στο τέλος σαν γλυκιά μυζήθρα. Είναι ολόπαχο αλλά ανάλατο. Τέλειο πάνω σε μια φέτα φρέσκο ψωμάκι ή κριθαρένιο παξιμάδι. Κάποτε το διατηρούσαν σε πήλινο Αιγινήτικο κιούπι, τώρα στο ψυγείο αφού περιχύσουμε με ελαιόλαδο την επιφάνεια του, γιατί το γερεμέζι είναι ευαίσθητο. Όσο καλά διατηρείτο στο κιμιλένιο κιούπι άλλο τόσο χαλάει μέσα στο ψυγείο αν δεν το σκεπάζει προστατευτικά το λαδάκι.

Όπως αντιλαμβάνεστε την λατρεύω την Αίγινα και ας μην έχει αρκετό νερό και ας τρέχουμε κάθε λίγο και λιγάκι στην πηγή για ανεφοδιασμό....και ας μην είναι καν ο γενετήσιος τόπος μου.

φωτό από εδώ, και εδώ και δυστυχώς ούτε μια με κανάτι