Κόλλυβα, το πρωϊνό της τεσσαρακοστής, το πρόγευμα των αρχαίων ημών προγόνων

Τα κόλλυβα είναι η προσφορά των ζωντανών εις ανάπαυση των ψυχών των κεκοιμημένων μας. Αποτελούνται από υλικά της βασικής διατροφής μας και από κάτι ακόμη που αγαπούσε πολύ ο άνθρωπος μας πχ, μια πρέζα καφέ ή ρόδι.

Συνέχεια με ρωτούν και ζητούν την συνταγή της μαμάς μου. Η μαμά μου φτιάχνει τα καλύτερα κόλλυβα που έχει κανείς γευτεί. Θες η αναλογία των υλικών, θέλεις η πείρα τόσων ετών, η πίστη στα Άγια ή η αγάπη για τα πρόσωπα εκείνα για τα οποία ετοιμάζονται και διαβάζονται. Εγώ λέω λόγω όλων αυτών μαζί και άλλων που δεν τα πιάνει ο νούς μου και δεν χρειαζεται κιόλας.

Φτιάξτε τα και διαβάστε τα στην εκκλησία ή στο κοιμητήριο. Μοιράστε σε όλους όσους βρεθούν γύρω σας. Είναι μεγάλη ευλογία και για αυτούς και για εσάς και για τους κεκοιμημένους σας. Εάν "φοβάστε" να φάτε κόλλυβα άλλου σας λέω πως κακώς φοβάστε εάν είναι διαβασμένα. Όπως και να έχει υπάρχουν και πολλά πουλάκια που θα ευαρεστηθούν και θα τα τιμήσουν μέχρι το τελευταίο σπυρί. Σε καμμιά λοιπον περίπτωση μην τα πετάξετε αλλά βάλτε τα σε τέτοιο σημείο που μόνο πουλιά τα φτάνουν (πχ στην ταράτσα).

Εναλλακτικά ετοιμάστε τα σαν πρωϊνό γεύμα ή επιδόρπιο. Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τα τιμούσαν ως τέτοιο όπου αντί για ζάχαρη βεβαίως έβαζαν μέλι (βλέπε προηγούμενο άρθρο "το πρωϊνό της τεσσαρακοστής").

Η παρακάτω συνταγή, αναλογία και παρασκευή έρχεται από πολύ παλιά και πολύ μακριά, από την γιαγια Βασώ και τον Πόντο. Έτσι τα έκαναν τότες οι Σουρμενιώτες, έτσι τα κάνουμε και σήμερα οι νεώτεροι Πόντιοι.

Καλή επιτυχία, καλή υγεία στο σπιτικό σας και ανάπαυση στις ψυχές των κεκοιμημένων σας.

ΚΟΛΛΥΒΑ

Υλικά:

• ½ πακέτο στάρι (εμείς επιλέγουμε της Μάγειρος καθώς έχει πολύ μεγάλη σημασία η ποικιλία του σταριού)
• 1 φούχτα καρύδια χοντροκομμένα
• 1 χούφτα φουντούκια χοντροκομμένα
• 1 χούφτα αμύγδαλο χοντροκομμένα
• 1 κούπα αλεύρι καβουρντισμένο
• 3 κουταλιές σούπας σουσάμι καβουρντισμένο (κατά προτίμηση χύμα, όχι σακουλάκι)
• ½ πακετάκι φρυγανιά τριμμένη
• ½ κούπα ζάχαρη κρυσταλλική ψιλή
• μια στρώση ζάχαρη άχνη
• μια πρέζα πιπέρι (ότι πιάσουν δηλαδή τα τρία μας δαχτυλάκια)
• μια πρέζα κανέλα τριμμένη (ότι πιάσουν δηλαδή τα τρία μας δαχτυλάκια)

προαιρετικά:

1 χούφτα σπόρια ροδιού

λίγο ψιλοκομμένο μαϊντανό

1 χούφτα σταφίδα σουλτανίνα

Εκτέλεση:

Από βραδύς,

καθαρίζουμε το στάρι σπυρί σπυρί από τυχόν σκουπιδάκια. Πλένουμε τρία νερά και το βράζουμε με ένα κουταλάκι αλάτι με τόσο νερό όσο να το καλύπτει σε χαμηλή φωτιά. Στην αρχή η φωτιά στο φουλ, μόλις αρχίσει να παίρνει βράση τότε χαμηλώνουμε στο 1 ½ (συμβατικής ηλεκτρικής κουζίνας).

Καθώς το σιτάρι βράζει, φουσκώνει που σημαίνει ότι πρέπει να το προσέχουμε διότι μπορεί να χρειαστεί να ρίξουμε κι άλλο βραστό νερό.

Όταν το σιτάρι «σκάσει» είναι έτοιμο. Τότε σουρώνουμε καλά καλά και απλώνουμε σε αραιή στρώση πάνω σε μια πολύ καθαρή πετσέτα ή σεντόνι και το αφήνουμε να τραβήξει όλη την υγρασία που έχει.

Συνεχίζουμε με το μείγμα,

Καβουρντίζουμε το αλεύρι σε αντικολλητικό σκεύος στο μάτι της κουζίνας σε χαμηλή φωτιά μέχρι να πάρει χρώμα.

Καβουρντίζουμε χώρια το σουσάμι να πάρει χρώμα. Το μισό το βάζουμε στο multi και το χοντροκόβουμε μαζί με τους ξηρούς καρπούς.

Σε ένα μεγάλο μπώλ βάζουμε πρώτα το 1/3 από το καβουρντισμένο αλεύρι, μετά την φρυγανιά και από μια πρέζα πιπέρι και κανέλα.

Προσθέτουμε τους χοντροκομμένους ξηρούς καρπούς και το υπόλοιπο σουσάμι.

Σκεπάζουμε το μπωλ και το αφήνουμε μέχρι το πρωί λίγο πριν φύγουμε με τα κόλλυβα μας για την λειτουργία.

Όταν είναι λοιπόν όλα έτοιμα,

και το στάρι μας στεγνό, προσθέτουμε στο μείγμα μας (είτε σε μπωλ τύπου πυρέξ είτε σε ξύλινο ταβά με τοιχώματα (δίσκο) τα σπόρια του ροδιού, λίγο ψιλοκομμένο μαϊντανό, το υπόλοιπο σουσάμι που κρατήσαμε από την προετοιμασία και την ζάχαρη. Ανακατεύουμε καλά και προσθέτουμε το στάρι μας.

Καλύπτουμε τη επιφάνεια με το υπόλοιπο καβουρντισμένο αλεύρι και από πάνω στρώνουμε άχνη ζάχαρη και πατικώνουμε καλά.

Απαραίτητα βάζουμε έναν σταυρό είτε από ξηρούς καρπούς είτε από ρόδια ή ότι άλλο φαγώσιμο και στολίζουμε αν θέλουμε την επιφάνεια των κόλλυβων μας.

Προσοχή: η ζάχαρη μπαίνει πάντα τελευταία γιατί όσο μένει τόσο το σιτάρι σκληραίνει.

Επίσης, τα κόλλυβα δεν τα βάζουμε σε άλλο σκεύος εκτός από ξύλινο ή γυάλινο για λόγους υγείας.

Η φωτό της Αυγούστας Στυλιανού δανεική από το www.hellenica.de